ADR Uygunluğu ile Sıvı Kimyasalları Taşıma Çözümleri

Tehlikeli maddelerin, özellikle sıvı kimyasalların güvenli taşınması, hem çevresel hem de insan sağlığı açısından büyük önem taşır. Uluslararası düzeyde bu süreci düzenleyen başlıca mevzuatlardan biri ADR (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması)dır. Bu yazıda ADR’nin ne olduğu, sıvı kimyasalların taşınmasında nasıl uygulandığı ve karşılaşılan zorluklarla çözüm yolları detaylı şekilde ele alınmaktadır.

ADR Nedir?

ADR, 1957 yılında Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu çerçevesinde imzalanmış ve 1968’de yürürlüğe girmiş bir anlaşmadır. Ülkemiz için 2009 yılında taraf olma süreci başlamış, 2010 yılında üyeliğimiz tamamlanmıştır. Amacı, tehlikeli maddelerin karayoluyla uluslararası taşınmasını emniyetli, sistematik ve standartlara uygun hale getirmektir. Anlaşma, Ek A ve Ek B olmak üzere iki ana bölümden oluşur:

• Ek A: Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, ambalajlanması, etiketlenmesi ve taşımaya ilişkin prosedürler.

• Ek B: Taşıma araçlarına, sürücü eğitimine, belgelere ve operasyonlara dair hükümler.

Sıvı Kimyasalların Taşınmasında ADR Uygunluğu

Sıvı kimyasallar genellikle Sınıf 3 (Alevlenebilir Sıvılar) veya Sınıf 8 (Aşındırıcı Maddeler) kapsamında değerlendirilir. ADR’ye göre bu kimyasalların taşınması özel ambalajlama, işaretleme ve taşıma kurallarına tabidir. Ayrıca taşıma aracının da ADR’ye uygun olarak donatılmış ve sertifikalandırılmış olması gerekir.

Ambalajlama

ADR’ye göre sıvı kimyasalların ambalajı:

• Kimyasal ile reaksiyona girmeyecek malzemeden yapılmalı,

• Sızdırmazlık testlerinden geçmiş olmalı,

• Gerekirse ikincil ambalajlama (örneğin IBC konteynerleri) ile desteklenmelidir.

Ek A'nın 4.1 ve 6.1 bölümleri, ambalaj türleri ve test zorunluluklarını ayrıntılı olarak belirler.

Etiketleme

Her ambalaj, aşağıdaki bilgileri içermelidir:

• UN numarası (ör. UN 1993),

• Tehlike etiketi (ör. alev sembolü),

• Taşıma kategorisi ve sınıfı,

• Gerekirse çevreye zararlılık işareti.

Etiketlemeye ilişkin kurallar Ek A'nın 5.2 bölümünde açıklanmıştır.

Taşıma Belgeleri

ADR uygun taşıma için gereken belgeler:

• Taşıma Belgesi (UN numarası, resmi madde adı, sınıf, ambalaj grubu),

• Sürücü Eğitim Sertifikası (ADR sertifikası),

• Yazılı Talimatlar (acil durum prosedürleri),

• Gerekirse muafiyet belgeleri veya çok modlu taşıma belgeleri.

Belge düzenlemeleri 5.4 numaralı bölümde belirtilmiştir.

Sıvı Kimyasalların Taşınmasında Güvenlik Önlemleri

• Sızdırmazlık kontrolü taşıma öncesinde mutlaka yapılmalı,

• Yangın söndürme ekipmanları, taşıma aracında bulunmalı,

• Kişisel koruyucu donanım (KKD) sürücüler için zorunludur,

• Araçta turuncu tehlike plakaları ve sınıfa uygun levhalar takılmalıdır.

Bu önlemler Ek B'nin 8.1 ve 8.3 bölümlerinde detaylandırılmıştır.

Sıvı Kimyasalların Taşınmasında Teknolojik Çözümler

Günümüzde teknolojinin yardımıyla:

• Telemetri sistemleri ile tank seviyeleri ve sıcaklık kontrol edilebiliyor,

• GPS takip ile güzergah izleniyor,

• ADR uyumlu tank konteynerleri sızıntıya ve çarpmaya karşı yüksek direnç sağlıyor,

• Otomatik sızdırmazlık ve kapatma sistemleri, acil durum risklerini azaltıyor.

Sıvı Kimyasalların Taşınmasında Karşılaşılan Zorluklar

• Yanlış sınıflandırma: Tehlikeli maddenin doğru sınıfının belirlenmemesi.

• Eksik eğitim: Sürücülerin ADR eğitimi almadığı durumlar.

• Uygun olmayan ambalajlar: Özellikle tekrar dolum yapan firmalarda rastlanır.

• Yetersiz etiketleme ve belgeler: Özellikle ihracat/ithalat süreçlerinde gecikmelere neden olabilir.

• Mevzuat farkları: ADR’ye taraf olmayan ülkelerdeki uygulama eksiklikleri.

Sonuç

ADR’ye uygun sıvı kimyasal taşımacılığı, sadece bir zorunluluk değil, aynı zamanda çevresel ve insani bir sorumluluktur. Ambalajlama, etiketleme, belge düzeni ve güvenlik önlemlerinin doğru uygulanması; hem iş güvenliğini artırır hem de uluslararası ticarette firmaların prestijini korur. Gelişen teknoloji ile birlikte bu süreci daha etkin ve izlenebilir hale getirmek mümkündür.

ADR uygunluğu hakkında daha fazla bilgi ve taşıma çözümlerimiz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kaynakça: ADR: Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Anlaşma. (2025).